Autonomie op de werkvloer. Gaan dan alle regels overboord, met chaos, individualiteit en onvoorspelbare resultaten als gevolg? Helemaal niet. Autonoom werken kan een groot succes zijn. Maar jouw rol als leidinggevende daarin is essentieel.
Autonomie? Da’s Griekse wijsheid
De Grieken waren ver vooruit op hun tijd toen ze het woord autonomos introduceerden, letterlijk ‘eigen wetten opleggend’. Vrij vertaald betekent dat vandaag de vrijheid om zelf keuzes te maken en beslissingen te nemen. En, concreet op de werkvloer: zélf iets te zeggen hebben over de inhoud en de planning van je werk. Dat geldt voor jou, maar evengoed voor je medewerkers.
Die bewegingsvrijheid houdt in dat je mensen verantwoordelijk zijn voor hun eigen gedrag, maar dat jij hen ook betrekt bij het nemen van belangrijke beslissingen. Zie je dat niet meteen zitten? Autonoom werken stimuleren levert je nochtans heel wat op: zo zijn autonome werknemers productiever, creatiever en ervaren ze minder stress (bye bye, burn-out!).
Een grootschalige studie van de universiteit van Birmingham toonde enkele jaren geleden al aan dat autonomie op de werkvloer positieve effecten heeft op de werktevredenheid. En ons eigen onderzoek bevestigt dat: autonomie en werkplezier gaan hand in hand.
Autonoom werken stimuleren? Loslaten!
Hoe zorg je ervoor dat je mensen écht zelfstandig aan de slag kunnen? Autonoom werken mogelijk maken begint bij – jawel: loslaten. Let it go! Moet je dan iedereen zijn goesting laten doen? Nee hoor, zelfsturing in overleg kan een prima optie zijn. Zo kan jij je focussen op je eigen taken, zonder dat je medewerkers om de haverklap aan je bureau staan. Op deze manier implementeer je autonomie op de werkvloer én houd je toch de regie in handen:
1. Geef ruimte, letterlijk én figuurlijk
Geef je medewerkers de kans om soms te switchen van werkomgeving, als hun job dit toelaat. Dankzij deze praktische checklist halen je mensen het meeste uit thuiswerk of flexwerken. Het helpt hen ook om een goed evenwicht tussen werk en privé te vinden. Is telewerken geen optie? Zorg dan voor een aangename en veilige werkomgeving, met voldoende licht, lucht en… ruimte!
Nog een manier om je mensen meer autonoom te laten werken: geef ze vrijheid in hun taken. Laat ze zelf bepalen hoe, wanneer en in welke volgorde ze deze uitvoeren. Vereisen sommige taken een strikte en vaste procedure? Misschien kunnen je medewerkers zelf beslissen welke taken ze eerst doen. Wedden dat ze dit zullen appreciëren?
Autonomie is ruimte krijgen en geven. Maar altijd binnen een helder kader en met duidelijke doelstellingen. Geef dus de richting aan, leg de spelregels uit, maak goede afspraken. En laat je mensen binnen deze krijtlijnen werken.
2. Vertrouw je medewerkers
Autonomie betekent ook je medewerkers vertrouwen en hen (deels) verantwoordelijkheid geven. Laat hen doen waar ze goed in zijn, en vertrouw op hun vaardigheden. Constant over de schouder meekijken, hoeft echt niet. Je hebt ze met een reden aangenomen voor de job, toch?
Organisaties die willen innoveren en groeien, laten hun mensen ook initiatief nemen, outside the box denken en nieuwe dingen proberen. Lukt het? Dan geeft dat extra veel energie. Lukt het niet? Dan pak je het de volgende keer anders aan. In een veilige werkomgeving is er ruimte om te experimenteren: de bal een keer mis slaan, hoort erbij. En uit fouten kan je leren.
En natuurlijk is er ruimte voor – positieve – feedback. Evalueer experimenten en resultaten, zo leer je samen van successen en mislukkingen.
3. Reik de juiste tools aan
Autonoom werken, da’s niet geïsoleerd werken en zomaar doen wat je wil. Zorg ervoor dat je mensen verbonden blijven met hun collega’s en met jou. Reik hen tools aan om efficiënt zelfstandig en samen te werken. Denk aan: Skype, Google Hangouts, ... Sterker nog, of het nu om kennis, kunde of materiaal gaat: waak erover dat je medewerkers goed uitgerust zijn om hun werk te doen.
Ook belangrijk: zet in op interne communicatie en geef hen met de juiste opleidingen voldoende bagage mee om hun job goed te doen. Dat leren is trouwens niet meer zo strak afgebakend. Vandaag willen medewerkers hun hele loopbaan blíjven bijleren. Inzetten op futureproof opleiden is dus de boodschap!
Don’ts: zo werkt autonoom werken niet
De autonomie van je mensen stimuleren en ondersteunen is niet enkel iets dat je doet. Je bereikt het ook door sommige dingen net niet te doen. Deadlines opleggen zonder inspraak, (dreigen met) straffen, de competitie aanwakkeren binnen je team, je bemoeien met details en alles voortdurend controleren. Of je teleurstelling uiten als iets niet lukt bij een werknemer. Het leidt enkel tot extra stress en schuldgevoelens.
In het slechtste geval zet je op die manier de relatie tussen jou en je medewerkers onder druk. Ze zitten niet meer goed in hun (werk)vel, voelen zich minder veilig en hun vertrouwen in jou krijgt een deuk. Gevolg: ze functioneren minder. Wees liever een betrokken, coachende leider.
Klaar om van autonomie een automatisme op de werkvloer te maken? Alleen wanneer je medewerkers exact weten welke taken en verantwoordelijkheden hebben, kunnen ze met het nodige vertrouwen autonoom werken. Een goeie onboarding is hierbij cruciaal! En het allerbelangrijkste: praat met je mensen. De ene collega heeft meer nood aan autonomie dan de andere om optimaal te kunnen functioneren.