Je werknemers motiveren? Dat is hard nodig om als bedrijf succesvol te zijn. Denk jij ook dat intrinsieke motivatie altijd het best werkt? Motivatie-expert Hermina Van Coillie (Flourish) maakt korte metten met de mythe dat de beste motivatie altijd van binnenuit komt. En ze geeft meteen ook tips om de motivatie van je medewerkers te verhogen op een manier die wél effectief is.
Medewerkers die samen met jouw bedrijf willen groeien en vooruitgaan, met de vólle goesting? Wij noemen ze jobtimisten.
In ons RED Report-onderzoek stellen we vast dat 87% van die jobtimisten aangeeft gemotiveerd te zijn. Bij de niet-jobtimisten vindt maar 27% zichzelf gemotiveerd.
Laten we even scherpstellen op motivatie en werknemers motiveren. Wat is motivatie ? Is er een ‘beste’ vorm zoals de met-hart-en-ziel-betrokkenheid waarop wij inzoomen in ons RED Report? En kan je die bottelen en aan je medewerkers serveren?
Hermina Van Coillie (Flourish SDT) − doctor in de psychologie, motivatie-expert en docent − geeft ons antwoord op deze vragen (ja hoor, ook op de laatste!).
Voor de helderheid: ze baseert zich op de zelfdeterminatietheorie (ZDT) van Deci & Ryan. Die kan je ook kennen als het ABC van motivatie. Prof. Anja Van den Broeck vertelt in dit filmpje meer over deze universele taal om werknemers te motiveren.
Hermina, wat is motivatie?
‘Motivatie is een energie die ons in beweging brengt en ons gedrag stuurt. Wil je dat gedrag, bijvoorbeeld van je medewerkers, veranderen? Dan kan je dat doen via motivatie.’
Intrinsieke motivatie: we denken allemaal dat het de beste vorm van motivatie is. Omdat ze van binnenuit komt en ons niet wordt opgelegd. Klopt dat?
‘Dat is een mythe die ik meteen uit de wereld wil helpen. Het is niet omdat de motivatie van binnenuit komt, dat ze goed is. Je kan interne druk voelen om iets te doen. Dus niet opgelegd door je baas, je klanten of je collega’s, maar door jezelf − vanuit schuld, schaamte of angst. Iets in jezelf zegt: ik moet, ik moet,.. Er zijn medewerkers die 80% van hun job vanuit interne druk doen. Niet positief, want dat kan tot burn-out leiden. Ik noem dat een low-quality motivatie.’
Wat betekent intrinsieke motivatie dan volgens de ZDT?
‘Je doet iets omdat je de taak of de jobinhoud leuk of interessant vindt. Het gaat om de taak zelf. Het kan ook zijn dat je het werk niet interessant of leuk vindt, maar het doet omwille van het gevolg dat eraan vasthangt. Dat is extrinsieke motivatie.’
Vaak komt daar externe druk bij kijken.
‘Ja, dat is voor mij de ‘flitspaal-motivatie’. Als er een flitspaal staat, minderen weggebruikers hun snelheid. Maar velen drukken daarna het gaspedaal weer in. Zo gaat dat ook als je je medewerkers motiveert via sancties of beloningen.’
Externe druk, of flitspaal-motivatie, is geen langdurige motivatie. Als de sanctie of de beloning wegvalt, is de kans groot dat de motivatie verdwijnt. Bovendien geeft het een onaangenaam gevoel en is het dus slecht voor het werkplezier.
Volgens ons RED Report staat een boeiende jobinhoud in de top-3 van redenen om voor een bedrijf te kiezen en er te blijven werken. Maar hoe zit dat met belonen? Mag dat dan niet meer?
‘De motivatie van je medewerkers verhogen door te belonen, daar pas je beter mee op. Het ‘crowding-outeffect’ kan optreden. Zelfs als ze hun job graag doen, worden medewerkers na een tijd gestuurd door de beloning. Valt die weg, dan valt ook het gedrag weg.’
Wat zijn dan de goede vormen van motivatie? En is er een beste vorm?
‘Ik spreek liefst over high-quality motivatie. Daarin onderscheid ik 2 vormen. Eén, wat je moet doen is leuk of interessant (intrinsiek). Twee, een taak of job is zinvol, belangrijk (extrinsiek). Je kan als werknemer iets betekenen − voor jezelf, voor de andere, voor het bedrijf of voor de maatschappij. Omdat je deze motivatie gemakkelijker kan beïnvloeden, is ze vaak interessanter in een werkcontext. Daarnaast werkt ze vaak even goed als intrinsieke motivatie.’
Onderzoek wijst uit dat medewerkers taken die zinvol zijn soms langer volhouden dan taken die alleen leuk zijn.
Wat gebeurt er als je je werknemers op de ‘juiste’ manier kan motiveren?
‘Je mensen floreren. Ze voelen zich goed, ze zijn betrokken en productief en ze ervaren meer werkplezier. Bovendien staan ze ervoor open om bij te leren en te groeien. Meer high-quality motivatie betekent ook: minder negatieve emoties, minder stress en minder burn-out en absenteïsme. En − cruciaal in een krappe arbeidsmarkt: minder verloop. Door je mensen op een kwaliteitsvolle manier te motiveren, kan je ze dus langer, en met meer werkplezier, aan je bedrijf binden.’
De motivatie van je medewerkers verhogen: 3 tips van topkwaliteit
We nemen deze situaties als uitgangspunt om de tips zo praktisch mogelijk te maken:
- Je medewerkers werken hybride, maar je wil dat ze elke donderdag naar kantoor komen om deel te nemen aan een meeting.
- de taken/jobinhoud van je medewerkers zijn/is niet leuk of interessant.
1. Neem elke vorm van druk weg
Het is belangrijk dat je medewerkers niet móeten, maar willen. Dat ze achter hun taken of job staan. Zo vervul je hun behoefte aan autonomie, de A van het ABC van motivatie. Mag je dan geen beslissingen meer nemen of maatregelen doorvoeren? Of op donderdag een meeting op kantoor organiseren? Zeker wel, maar het is beter als je medewerkers er vrijwillig instappen. 👉 Meer daarover in tip 3.
2. Vraag je af hoeveel flitspalen er in jouw bedrijf zijn
Anders gezegd: geef je sancties of beloningen? Om naar de meeting op donderdag te komen, bijvoorbeeld. Bij sancties loop je het risico op ABC-frustratie. Vrijwilligheid (autonomie)? Geen sprake van. Verbinding (betrokkenheid)? Integendeel, het vertrouwen daalt. Competentie? Wel, competent voel je je niet als je gestraft wordt. Vervelende gevolgen, toch? Over belonen hadden we het hierboven al 👆 Wat doe je als belonen op termijn nadelig is? Wél goed volgens Hermina: je dankbaarheid uiten: ‘Dank je wel dat je naar de meeting kwam.’
3. Maak de taak of de jobinhoud zinvol
Leg uit waarom het belangrijk is om elke donderdag naar die meeting te komen. Je kan bijvoorbeeld inspelen op de B(etrokkenheid) van het ABC van motivatie. Elke taak leuk of interessant maken? Dat lukt niet. Denk aan een lawaaierige productieomgeving met veel repetitief werk. Als werkgever of HR kan je niet zeggen: ’Doe dat graag.’ Wat wel werkt: aantonen dat de job belangrijk of zinvol is.
Vraag je ook af of dagelijkse processen en structuren nog zinvol zijn. Is het antwoord ‘nee’? Bekijk of je ze moet behouden. Kan je de vergadering op donderdag niet zinvol maken? Dan laat je ze misschien beter niet doorgaan.
Hermina van Coillie is mede-auteur van het boek: ‘Motiveren zonder controleren’. Ze coacht bedrijven en leidinggevenden om op de werkvloer aan de slag te gaan met de Zelfdeterminatietheorie en het ABC van motivatie.