In 2024 is het zover: dan kiezen heel wat Belgische bedrijven hun (nieuwe) vertegenwoordigers voor de Ondernemingsraad en het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk. Een ver-van-je-bedshow of eerder een dreigende wolk boven je hoofd? Hoe dan ook, je schiet best nú al in actie. Wij loodsen je in 1-2-3 door de procedure en geven tips. Vlekkeloze verkiezingen verzekerd!
Waarom sociale verkiezingen belangrijk zijn? De verkozen afgevaardigden geven een stem aan ál je medewerkers; zij voelen zich gehoord en betrokken, waardoor ze gemotiveerder en productiever zijn. Bovendien weten de afgevaardigden wat er leeft op de werkvloer: ideeën worden zo sneller opgepikt, problemen efficiënter aangepakt. Kortom: sociale verkiezingen maken overleg tussen werkgevers en werknemers op een structurele manier mogelijk.
Weet je niet of je wel sociale verkiezingen moet organiseren? Dit hangt af van je gemiddelde tewerkstelling.
1. Tel je werknemers
Vanaf 50 medewerkers moet je verkiezingen houden om een Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk (CPBW) op te richten. Vanaf 100 medewerkers komt daar ook een Ondernemingsraad (OR) bij.
Het aantal medewerkers wordt berekend op basis van de ‘gemiddelde tewerkstelling’ over de vier kwartalen van Q4 2022 tot en met Q3 2023.. Het gaat niet om personen, maar om fulltime equivalenten. Deeltijdse medewerkers tellen voltijds mee als ze 75% van een voltijds uurrooster werken. Ook uitzendkrachten tewerkgesteld tijdens het tweede kwartaal van 2023 tellen mee, tenzij ze een vaste werknemer vervangen van wie de arbeidsovereenkomst is geschorst. In dit geval zal het de werknemers zelf zijn die in de telling worden opgenomen
Opgelet: jij als werkgever bent verantwoordelijk voor de organisatie van de sociale verkiezingen en moet de procedure starten. Doe je dit niet, riskeer je als bedrijf strafrechtelijke of administratieve geldboetes!
2. Analyseer je bedrijfsstructuur
Als werkgever organiseer je sociale verkiezingen op het niveau van de zogeheten ‘technische bedrijfseenheid’ (TBE). Die wordt bepaald door zowel economische als sociale criteria. In de praktijk gaat het vaak om één van volgende twee scenario’s;
Eén of meerdere juridische entiteiten vormen één economisch en sociaal geheel, met bijvoorbeeld een gezamenlijk personeelsbeleid. Dan is er één technische bedrijfseenheid, waarvoor je ook één verkiezingsprocedure organiseert.
Éen juridische entiteit bestaat uit meerdere technische bedrijfseenheden. Denk maar aan een vennootschap met verschillende vestigingen, zoals een hoofdkantoor en een aparte productie-eenheid of –eenheden onder leiding van een eigen directie. Hier start je in elke technische bedrijfseenheid een aparte verkiezingsprocedure.
Jij als werkgever beslist, na overleg met de vakbonden, of een vestiging een technische bedrijfseenheid is. Geen akkoord met de vakbonden? Dan oordeelt de Arbeidsrechtbank.
3. Stel de lijst met leidinggevenden samen
De ondernemingsraad bestaat zowel uit werkgevers- als werknemersafgevaardigden. De werknemersafgevaardigden worden verkozen, de werkgeversafgevaardigden aangeduid door de werkgever. Leidinggevenden zijn niet verkiesbaar en staan automatisch aan werkgeverskant. Het is dan ook belangrijk om op tijd en zorgvuldig aan te geven welke leidinggevende functies er binnen je bedrijf zijn en wie deze functies vervult. Een kwaliteitsvolle lijst met leidinggevenden zal de inhoud en de kwaliteit van het sociaal overleg bovendien alleen maar ten goede komen. Redenen genoeg om er werk van te maken, toch?
Telt je onderneming of bedrijf meer dan 100 werknemers onder wie minstens 30 bedienden? Dan moet er ook een aparte afvaardiging van het kaderpersoneel gekozen worden. Ook de functies van de kaderleden lijst je dus best duidelijk op.
5x slim aan de slag
Je merkt het: bij de verkiezing van personeelsvertegenwoordiging in je bedrijf komt heel wat kijken. Mei 2024 lijkt nog ver weg, maar in oktober is er al een eerste deadline. Daar komt bij dat de eigenlijke kiesprocedure liefst 150 dagen duurt en een vaste wettelijke kalender volgt. Met andere woorden: de komende maanden zijn hét moment om
1. Je arbeidsreglement nog eens grondig te evalueren
2. Je policy’s indien nodig te herzien
3. Bepaalde praktische reorganisaties door te voeren (van werkschema’s bv.)
4. Te beslissen met welke software- en/of outsourcing partner(s) je wil samenwerken voor de sociale verkiezingen
5. Budget en werkkrachten te reserveren voor de organisatie en realisatie van de verkiezingen
Geen enkele stap missen? Gebruik dan onderstaande checklist voor een goed verloop van je sociale verkiezingen. Denk eraan: de keuzes die je nu maakt, zullen je personeelsbeleid voor de volgende vier jaar bepalen. Succes!
