Een sollicitatiegesprek is hét moment om te kijken of een kandidaat past bij jouw bedrijf en functie. Maar welke sollicitatievragen stel jij als werkgever het beste om hierachter te komen? Wat zijn goede vragen, en welke vragen stel je beter niet – of zijn zelfs verboden? Samengevat: vragen staat (mééstal) vrij!
Sollicitatievragen die je zeker wél moet stellen
Tijdens een sollicitatiegesprek kan je als werkgever alle richtingen uit met je vragen. Vraag maar raak dus? Zeker, maar je wil natuurlijk wel de belangrijkste eigenschappen van een kandidaat te weten komen. En, als het even kan: zo snel mogelijk. Je stelt dus best meteen gerichte vragen. Goede sollicitatievragen focussen meestal op deze 5 bepalende categorieën: motivatie, competenties, werkstijl, ambitie en persoonlijkheid. Wij geven je alvast veelgestelde voorbeeldvragen per categorie:
1. Sollicitatievragen over motivatie
Waar ben je het meest trots op in je laatste job of project? Waarom?
In welke job heb je het minst plezier gehad? Waarom?
Wat heb je het afgelopen jaar gedaan om jezelf gemotiveerd te houden?
Waarom sta je open voor een nieuwe uitdaging?
Als alles mogelijk was, wat zou dan jouw ideale job zijn?
2. Sollicitatievragen over (specifieke) competenties
- Ben je meer iemand van de grote lijnen of van de details?
- Wat kan jou boos maken in je werk?
- Hoe ga je om met teleurstellingen?
- Hoe ga je om met plotselinge veranderingen? En met timemanagement?
- Wanneer nam je voor de laatste keer initiatief?
3. Sollicitatievragen over werkstijl
- Welke verbeterpunten zie je nu in je vorige baan?
- Wat was het hoogtepunt uit je carrière tot nu toe en wat was daarin jouw aandeel?
- Met welk type mensen werk jij het liefst/niet graag samen?
- Werk je het liefst met deadlines of niet?
- Ben jij iemand die liever alles alleen doet of met een team samen?
4. Sollicitatievragen over ambitie
- Wat zijn je plannen voor je loopbaan? Hoe past deze functie in jouw plannen?
- Welke ideeën had je over je carrière toen je pas van school kwam?
- Wat heb je gedaan om je studie succesvol af te ronden?
- Wat heb je ondernomen om een interne promotie te krijgen bij je vorige werkgever?
- Waar wil je staan aan het einde van je loopbaan?
5. Sollicitatievragen over persoonlijkheid
- Omschrijf jezelf in drie woorden: wie ben jij?
- Wat zijn je (drie) sterkste eigenschappen en jouw valkuilen?
- Welke 3 verbeterpunten zie je bij jezelf?
- Hoe zouden je collega’s en manager je omschrijven?
- Wat onderscheidt jou van andere kandidaten: waarom zouden we jou moeten aannemen?
Extra tip wanneer je deze vragen stelt: vraag door op sommige antwoorden, anders kom je vaak nog niet veel te weten. En ook: durf stiltes te laten vallen. Als je de kandidaat tijd geeft om even na te denken (in plaats van zelf ‘in te vullen’) krijg je vaak meer informatie dan je dacht. Tot slot, de ultieme vraag die het ‘m al-tijd doet: ‘Zijn er vragen die ik je niet heb gesteld?’ En, minstens even belangrijk: ‘Heb jij nog vragen voor mij?’ Het antwoord hierop zegt heel wat over zowel de voorbereiding als de motivatie van de kandidaat.
Sollicitatievragen die je zeker níet moet stellen
Onze samenleving evolueert en dus ook welke vragen perfect oké zijn en welke je best achterwege laat. Zo zijn er naast ongepaste vragen ook vragen die je wettelijk gezien moet vermijden op een sollicitatiegesprek. Behálve als ze echt relevant zijn voor de job. Zelfs naar de leeftijd van de kandidaat mag je in principe niet vragen, ook al vind je die meestal ook gewoon terug op het cv.
Ook not done: vragen of je sollicitant getrouwd is en kinderen heeft. En of de kandidaat van plan is (meer) kinderen te krijgen. Ook naar zwangerschap mag je niet vragen, tenzij het takenpakket risico’s inhoudt voor de moeder en het kind. Maar: de lichamelijke geschiktheid mag alleen via een medische keuring worden getest. Dit moet je voor het eerste gesprek aangeven als deel van de sollicitatieprocedure.
Nog een vraag die je best niet voorlegt: komen je ouders uit Turkije/Marokko/Suriname…? En, daarbij aansluitend, of de sollicitant aan de ramadan meedoet. Je mag ook niet vragen of de kandidaat lid is van een vakbond.
Open en eerlijk
In een geslaagd sollicitatiegesprek draait het er niet alleen om wat je beter wél en níet vraagt: ook de manier waarop je een vraag stelt en hoe je zelf reageert op vragen van de kandidaat is van tel. Dat beïnvloedt immers de manier waarop het gesprek overkomt. Het beste gesprek? Dat is een open en eerlijke uitwisseling waarbij zowel jij als de kandidaat aan het einde alles weten wat jullie moeten weten – én ontdekken of er een klik is. Een voorbeeld: is inclusiviteit belangrijk voor jouw bedrijf? Geef dat meteen open en eerlijk mee. Dan weten kandidaten in welke cultuur ze terechtkomen en kunnen ze bepalen of ze daarmee matchen.
En wat met een digitaal sollicitatiegesprek?
Wat de sollicitatievragen betreft, blijven de do’s en don’ts dezelfde. Het verschil met een fysiek sollicitatiegesprek? Door de afstand tot je gesprekspartner kan zo’n video-interview snel stroef en ongemakkelijk worden. Maak daarom eerst connectie voor je in het sollicitatiegesprek duikt. Om het ijs te breken kan je bijvoorbeeld vragen of de kandidaat ervaring heeft met digitale sollicitatiegesprekken.
Een andere hindernis is dat je minder non-verbale aanwijzingen hebt om de reacties van je gesprekspartner te peilen. Ook hier geldt: vul stiltes niet dwangmatig in en geef de persoon aan de andere kant van het scherm ruimte. En ook dit nog: een digitaal sollicitatiegesprek vraagt meer focus en is vermoeiender. Maak het gesprek dus zeker niet te lang.
Tot slot: onboarding & offboarding
De ideale match gevonden? Top! Dan kan je uitkijken naar de eerste werkdag van je nieuwe werknemer. Denk eraan: een vlotte start vraagt om een degelijke onboarding – óók als kmo. De verschillende fases van het onboardingproces zetten we graag nog eens voor je op een rij. Let daarbij op de valkuilen en uitdagingen van onboarding.
Toch een fijne medewerker die je bedrijf verlaat? Jammer… maar laat ook deze kans niet liggen. Een goed exitgesprek levert je veel informatie op voor rekrutering en retentie. Deze 5 vragen stel je trouwens best tijdens dat exitgesprek.